De inmenging van het Mexicaanse leger in de openbare veiligheid

Op 11 mei werd in de Federale Staatscourant een presidentieel decreet gepubliceerd “waarin de permanente strijdkrachten beschikbaar worden gesteld om openbare veiligheidstaken op buitengewone, gereguleerde, ondergeschikte en complementaire wijze uit te voeren.” Te midden van de COVID-19-pandemie consolideert dit decreet de rol van het leger praktisch tot het einde van de huidige regeerperiode, wat de bezorgdheid onderstreept die maatschappelijke organisaties in Mexico en in de wereld sinds de oprichting van de Nationale Garde hebben geuit.

Verschillende maatschappelijke organisaties hebben zich tegen dit besluit uitgesproken. Het collectief  #SeguridadSinGuerra (#VeiligheidZonderOorlog) heeft een verklaring afgegeven waarin wordt benadrukt dat de overeenkomst de strijdkrachten in staat stelt taken uit te voeren zonder externe controles en zonder verantwoordingsmechanismen, wat een handelswijze normaliseert die teruggaat tot de regering van Felipe Calderón: de militarisering van openbare veiligheid zonder controle en buiten de grondwet om. (1)

Ondertussen oordeelde het bureau in Mexico van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties over deze kwestie in een verklaring waarin wordt vermeld dat (…) hoewel in de interventie van de strijdkrachten bij openbare veiligheidstaken is voorzien – onder bepaalde omstandigheden -, (…) bevat het gepubliceerde decreet geen informatie of bepalingen die het mogelijk maken om het decreet aan nationale en internationale normen te toetsen. (2) Daarnaast roept het bureau op tot herziening van het decreet, (…) om de mensenrechten te respecteren en de veiligheid van de bevolking te garanderen, om de civiele openbare veiligheidsinstellingen in Mexico te versterken en een geleidelijke, ordelijke en verifieerbare terugtrekking van de strijdkrachten te bedenken, met een duidelijke termijn voor wat betreft de taken die niet bij het leger horen.

In een recent artikel van het tijdschrift Nexos noemen onderzoekers minimaal 5 redenen waarom het decreet gevolgen heeft voor zowel de overheid als de bevolking. (3) In tegenstelling tot wat sommigen een “louter formalisme of procedure” (4), noemen,  beweren de analisten, onder andere, dat het decreet de interventie van de strijdkrachten in openbare veiligheidstaken tot het uiterste rekt, dat een zeer breed spectrum van functies omvat dat door de marine en het leger zal worden uitgeoefend , en dat degenen die hun eigen handelingen monitoren de interne organen van de ministeries van defensie en marine zijn.

In de analyse wordt geconcludeerd dat “de overeenkomst ernstige problemen van grondwettelijke en conventionele aard bevat, omdat deze niet voldoet aan buitengewone, regulerende, fiscale, ondergeschiktheids- en aanvullende criteria die door de Grondwet  alsook door de CorteIDH als bindend worden geacht”. (5)

Sinds het begin van de ‘oorlog tegen de georganiseerde misdaad’, die al vroeg in 2006 begon tijdens het bewind van Felipe Calderón, werd Mexico geconfronteerd met extreem geweld en onveiligheid die de mensenrechtensituatie in het land ernstig heeft aangetast. Het sindsdien toegepaste openbare veiligheidsbeleid is gericht op de bestrijding van de georganiseerde misdaad door middel van een militariseringsstrategie die heeft geleid tot een drastische toename van de schendingen van de mensenrechten. Deze situatie heeft mensenrechtenverdedigers en de bevolking in het algemeen in gevaar gebracht. In de woorden van Santiago Aguirre, directeur van het Miguel Agustín Pro Juarez Centrum voor Mensenrechten, “zal de blijvende militarising van de veiligheid het aanhoudende geweld niet verminderen, maar zal het de mensenrechtensituatie eerder schaden”. (6)

Mexicaanse maatschappelijke organisaties hebben bij veel gelegenheden aanbevelingen gedaan over structurele hervormingen en handelswijzen die de Mexicaanse regering dient door te voeren om de situatie te verbeteren, met name de straffeloosheid, het geweld en de toegepaste veiligheidsstrategieën. Hun ideeën worden weerspiegeld in de aanbevelingen die de mensenrechtenmechanismen binnen de Verenigde Naties en het Inter-Amerikaanse systeem de afgelopen jaren hebben gedaan. (7)

Gezien het huidige panorama, uiten we onze bezorgdheid op grond van de redenen die door maatschappelijke organisaties zijn vermeld met betrekking tot het presidentiële decreet. We herhalen dat het van het grootste belang is mensenrechtenverdedigers te raadplegen en te betrekken bij de uitwerking en uitvoering van overheidsbeleid om een ​​mensenrechtenperspectief te waarborgen. Daarnaast is het essentieel om trainingen aan te bieden op het gebied van mensenrechten inclusief trainingen over het werk en het belang van mensenrechtenverdedigers aan civiele en militaire autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het openbare veiligheidsbeleid en de rechtsbedeling, en voor het opzetten van efficiënte interne mechanismen voor evaluatie en sanctie en follow-up van deze trainingen.

PBI Mexico is van mening dat de overgang naar de rechtsstaat en democratie zwaar onder druk zal staan als verdedigers niet genoeg ruimte en voldoende veiligheidsgaranties hebben om sociale veranderingen teweeg te kunnen brengen.


 

Tags |