Inheemse volkeren in Mexico en verdediging van het land in tijden van Covid-19

Op 9 augustus vond de herdenking van de Internationale Dag van Inheemse Volkeren plaats met het onderwerp “COVID-19 en de veerkracht van inheemse volkeren”, waarbij de inspanning van inheemse gemeenschappen werd erkend om eigen oplossingen voor de pandemie te zoeken door middel van hun kennis en traditionele praktijken.[1] De VN gaf aan dat inheemse volkeren een voorbeeld kunnen vormen van hoe het risico van toekomstige pandemieën kan worden verkleind en de relaties met de natuur kunnen worden hersteld; inheemse gebieden bezitten 80% van de biodiversiteit in de wereld.[2]

Ondanks hun fundamentele kennis, zijn inheemse volkeren een van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen in de huidige pandemie. In Mexico is dat vooral vanwege het hoge niveau van structurele marginalisatie en armoede waarmee inheemse volkeren worden geconfronteerd.[3] Volgens het National Institute of Indigenous Languages ​​(INALI) beschouwen naar schatting twee op de tien mensen die op Mexicaans grondgebied wonen zichzelf als inheems.

Verdedigers van inheems land en grondgebied vormen een zeer bedreigde groep. Volgens het laatste rapport van Global Witness heeft de COVID-19-pandemie de problemen van land- en milieuverdedigers wereldwijd verergerd.[4] Het rapport benadrukt dat regeringen in verschillende landen de crisis hebben gebruikt om drastische maatregelen te nemen om hun burgers onder controle te houden en de bestaande milieuregels terug te draaien. Zo zijn er concessies gedaan zonder voorafgaand overleg met de gemeenschappen. Het rapport meldt dat van de 212 land- en milieuverdedigers die in 2019 wereldwijd zijn gedood, 40% tot inheemse gemeenschappen behoorden, terwijl die gemeenschappen slechts 5% van de wereldbevolking vertegenwoordigen. Meer dan twee derde van de moorden vond plaats in Latijns-Amerika, dat de afgelopen jaren altijd een van de meest getroffen regio’s is geweest. Mexico staat op de vierde plaats met achttien moorden.

Otilia Martínez Cruz en haar zoon Gregorio Chaparro Cruz, uit de inheemse gemeenschap van Coloradas de la Virgen in de gemeente Guadalupe y Calvo, Chihuahua, maakten deel uit van de organisatie Alianza Sierra Madre (ASMAC) en zijn vorig jaar vermoord.[5] Zij waren familieleden van Julián Carrillo en van vijf andere verdedigers die zijn vermoord sinds 2013.[6] Otilia en Gregorio zijn volgens hun naasten geëxecuteerd op bevel van lokale houthakkers, vanwege hun strijd tegen de illegale ontbossing op hun land in de Sierra Tarahumara.

De Sierra van Chihuahua is een van de meest risicovolle gebieden voor inheemse mensenrechtenverdedigers. In zijn laatste rapport registreerde het Mexicaanse Centrum voor Milieuwetgeving (CEMDA) 39 aanvallen tegen land- en milieuverdedigers in 2019, met Chihuahua op de vijfde plaats van de Mexicaanse deelstaten.[7] De moorden vormen slechts het topje van de ijsberg van vele andere vormen van geweld waarmee mensenrechtenverdedigers worden geconfronteerd, waaronder bedreigingen, verwondingen, materiële schade en de gedwongen verplaatsing van hele gezinnen.

Onlangs waarschuwde ASMAC, een organisatie die sinds 2018 wordt vergezeld door PBI, samen met andere organisaties die in de Sierra Tarahumara werken, door middel van een verklaring dat een gewapende groepering leden van de inheemse gemeenschap Ódami bedreigde, evenals leden van ASMAC, uit naam van mensen die bekend zijn bij de gemeenschap en de autoriteiten. Daarnaast heeft de Red TdT een dringende waarschuwing afgegeven waarin de regering wordt opgeroepen de veiligheid van de gemeenschappen van Guadalupe en Calvo en de leden van ASMAC te waarborgen.[8] PBI uitte zijn bezorgdheid over de ernst van deze gebeurtenissen, die plaatsvonden ondanks het feit dat de procureur-generaal van de staat verschillende onderzoeksdossiers heeft geopend.

We roepen de verantwoordelijke autoriteiten op om te doen wat nodig is om de veiligheid van zowel de gemeenschap als de leden van ASMAC te garanderen, zodat degenen die verantwoordelijk zijn voor deze agressie worden gestraft en de continuïteit van het belangrijke werk van de mensenrechtenverdedigers in de regio wordt gegarandeerd. [9] In het licht van de straffeloosheid en institutionele vertragingen, verergerd door de wereldwijde noodsituatie op het gebied van de gezondheid, is het werk van ASMAC en van de inheemse verdedigers van land, grondgebied en milieu die ze begeleiden van onschatbare waarde.


[1] https://www.un.org/es/observances/indigenous-day

[2] https://www.un.org/es/observances/indigenous-day

[3] https://www.infobae.com/america/mexico/2020/08/09/dia-internacional-de-los-pueblos-indigenas-las-deudas-que-tiene-mexico con-ellos/

[4] Global Witness, ‘DEFENDING TOMORROW: The climate crisis and threats against land and environmental defenders’, gepubliceerd op 29 juli 2020

[5]  https://pbi-mexico.org/es/con-quienes-trabajamos/personas-defensoras-y-organizaciones-en-riesgo/chihuahua/alianza-sierra-madre

[6] Global Witness, ‘¿Enemigos del Estado?: De como los gobiernos y las empresas silencian las personas defensoras de la tierra y del medio ambiente’, gepubliceerd in juli 2019

[7] https://www.eldiariodechihuahua.mx/nacional/van-10-defensores-ambientales-asesinados-durante-pandemia-20200527-1667412.html

[8] https://redtdt.org.mx/?p=15740

[9] gresiones-a-las-comunidades-odami-de-guadalupe-y-calvo-urge-garantizar-su-seguridad-en-la-sierra-tarahumara/