Deze week begeleidde PBI Guatemala de Inheemse Gemeenschap van San Francisco Quezaltepeque tijdens een formele procedure die door het Openbaar Ministerie wordt uitgevoerd op de Quezaltepeque-vulkaan. Dit onderzoek vond plaats als gevolg van een klacht die op 11 maart werd ingediend bij de delegatie van het Bureau van de Ombudsman voor Mensenrechten (PDH – Procuraduría de los Derechos Humanos) in Chiquimula. De Maya Ch’orti autoriteiten en inwoners van de gemeenschap dienden toen een klacht in tegen de pogingen van particulieren om zich gemeenschappelijk land toe te eigenen en zo het voorouderlijke land van Cerro del Quetzal te privatiseren.
De klacht werd ingediend tegen Fernando Gregorio, een lid van de gemeenschap, wie ervan verdacht wordt zich delen van het gemeenschappelijke voorouderlijke land toe te eigenen om dit vervolgens te verkopen aan mensen die geen deel uitmaken van de gemeenschap. Volgens een artikel van Prensa Comunitaria zou Gregorio land aan het markeren zijn door bomen te voorzien van referentiepunten en beschilderingen. Tijdens de inspectie van het land was de sfeer gespannen door tegenstrijdige beweringen – Gregorio beweerde de eigenaar te zijn van het land, terwijl leden van de gemeenschap beweerden dat het ging om gemeenschappelijk land en bewijs van eigenaarschap te hebben.
Humberto de la Cruz López, de president van de inheemse Maya Ch’orti’ gemeenschap van San Francisco Quezaltepeque, meldde dat mensen buiten de gemeenschap het land van Cerro del Quetzal willen privatiseren, terwijl dit land een erfgoed van voorouderlijke en gemeenschappelijke grond is waar de gemeenschap al decennia voor zorgt. Hij hoopt dat de aanklacht baat zal hebben en dat het land, waarvan de landrechten uit de koloniale tijd dateren, niet zal worden geprivatiseerd. Dit wordt echter bemoeilijkt door het feit dat deze landrechten niet door de gemeente erkend worden. Het land, wat tussen 1710 en 1805 in naam van het volk en de inheemse gemeenschappen van San Francisco Quezaltepeque gekocht is, blijft daarom nog steeds betwist gebied.
Tegelijkertijd verzetten leden van de gemeenschap zich ook tegen de mogelijkheid dat het Cerro del Quetzal bosgebied een beschermd gebied wordt, een voornemen van de wethouder van Quezaltepeque, Cristian Ruiz Sagastume. In reactie op zijn voornemen om de nodige procedures uit te voeren om van het gebied een beschermd gebied te maken, gaven de leden van de inheemse gemeenschappen unaniem aan dat zij dit niet zouden toestaan, tenzij het gebied onder de bescherming en zorg van de inheemse voorouderlijke gemeenschappen en -autoriteiten van de gemeente. Ze vrezen namelijk dat, als het een beschermd gebied wordt, ook de gemeenschap niet langer zal worden toegelaten op hun land.
De Inheemse Gemeenschap van San Francisco Quezaltepeque, welke wordt vertegenwoordigt door een raad van bestuur bestaande uit 30 voorouderlijke autoriteiten die jaarlijks verkozen worden door de gemeenschappen en buurtschappen, blijft de strijd voor het behouden en beschermen van hun voorouderlijk land voortzetten. PBI steunt hen hierin.