Tussen 26 november en 3 december 2020 hebben we vanuit PBI Nederland een bijdrage geleverd aan de online speakertour door Europa van twee leden van de Centraal-Mexicaanse organisatie Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra y el Agua – Morelos, Puebla, Tlaxcala (FPDTA-MPT), die sinds kort door PBI Mexico wordt begeleid. Tijdens verschillende online bijeenkomsten met organisaties en overheden in Spanje, Italië, Frankrijk, Zwitserland en Nederland hebben de leden van het FPDTA-MPT hun zorgen geuit over de mensenrechtensituatie omtrent de uitvoering van het infrastructurele megaproject Proyecto Integral Morelos.
Het Proyecto Integral Morelos
Ondanks de COVID-19-pandemie blijft de Mexicaanse regering de snelle uitvoering van infrastructurele megaprojecten bevorderen, vooral op het gebied van energie en transport. Desalniettemin wordt er bij de uitvoering van dit soort megaprojecten niet altijd rekening gehouden met de negatieve impact ervan op lokale gemeenschappen en het milieu. Bovendien gebeurt het regelmatig dat mensen, organisaties en gemeenschappen die zich op een vreedzame manier verzetten tegen megaprojecten te maken krijgen met vervolging en bedreigingen. Door heel Mexico begeleidt PBI Mexico verschillende organisaties die hun grondgebied en het milieu verdedigen en daarbij last ondervinden van diverse vormen van geweld.
Sinds februari begeleidt PBI Mexico ook het Frente de Pueblos en Defensa de la Tierra y el Agua – Morelos, Puebla, Tlaxcala (FPDTA-MPT). Deze organisatie, waarin verschillende lokale gemeenschappen uit de Centraal-Mexicaanse deelstaten Morelos, Puebla en Tlaxcala zich hebben verenigd, verzet zich tegen de komst van het Proyecto Integral Morelos. Dit project omvat een thermische centrale om energie op te wekken in Huexca (Morelos), een 171 kilometer lange gaspijpleiding die de drie deelstaten doorkruist en een aquaduct dat water uit de Río Cuautla over een afstand van 12 kilometer naar de centrale zal moeten transporteren. Het doel van dit grootschalige project is om de industrialisering van Centraal-Mexico te bevorderen. Ook de uitbreiding van industriegebieden, zoals Parque Textil in Huejotzingo (Puebla), vormt in die zin een onderdeel van het project.
Lokale gemeenschappen maken zich zorgen om de gevolgen van het megaproject. Zij zijn van mening dat zij door de Mexicaanse autoriteiten niet op een vrije en eerlijke manier zijn geconsulteerd over het project. Dat zou indruisen tegen de ILO-Conventie 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), waarin staat dat inheemse volkeren het recht hebben op voorafgaande consultatie over zaken die spelen op hun grondgebied.
Het FPDTA-MPT is om verschillende redenen een felle tegenstander van het megaproject. Zo vreest de organisatie dat de ingebruikstelling van de thermische centrale en het aquaduct zal leiden tot de verontreiniging van de Río Cuautla en een mogelijk watertekort voor kleinschalige landbouw. Daarnaast is het FPDTA-MPT bang dat de aanleg van een gaspijpleiding ook tot gevaarlijke situaties zou kunnen leiden: de pijpleiding zou namelijk vlak langs de zeer actieve vulkaan Popocatépetl lopen. Door middel van protestacties en blokkades probeert het FPDTA-MPT het tij te keren. Echter is deze vreedzame strijd niet zonder gevaar. Zo hebben leden van de organisatie geregeld te maken met criminalisering, bedreigingen en aanvallen. In 2019 is een van de leiders van het FPDTA-MPT, Samir Flores Soberanes, zelfs vermoord, nadat hij doodsbedreigingen had gekregen vanwege zijn werk als verdediger van zijn land en het milieu.
Een Europese online speakertour
Het feit dat de online speakertour met het FPDTA-MPT specifiek in Europa heeft plaatsgevonden, heeft een belangrijke reden. Het megaproject heeft namelijk een ‘Europees randje’. Zo zijn er verschillende Europese investeerders en bedrijven betrokken bij de aanleg van dit megaproject, dat zich op dit moment al in een vergevorderd stadium bevindt. Het doel van de online speakertour was dan ook om de zichtbaarheid van het verzet van het FPDTA-MPT in Europa te vergroten en om zaken als ‘voorafgaande consultatie’ voor inheemse gemeenschappen en ‘due diligence’ van bedrijven te bespreken.
In Nederland hebben we daarbij op donderdag 26 november allereerst een bijeenkomst gehad met SOMO, een organisatie die onderzoek doet naar de rol van bedrijven en investeerders in dit soort megaprojecten. Een dag later, op vrijdag 27 november, volgde een afspraak met Both ENDS, waarbij het FPDTA-MPT de mensenrechtensituatie en de impact van het Proyecto Integral Morelos op het milieu verder heeft toegelicht. Op donderdag 3 december vond de laatste online bijeenkomst in Nederland plaats, met het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar het FPDTA-MPT zich opnieuw heeft gericht op de mensenrechtenschendingen rondom het megaproject.
PBI maakt zich zorgen om de laatste ontwikkelingen
De online speakertour werd helaas gekenmerkt door twee gebeurtenissen in Mexico die door PBI Mexico als zorgwekkend werden bestempeld. Op maandag 23 november, nog voordat de online speakertour van start was gegaan, werd een blokkade van het FPDTA-MPT in Apatlaco (Morelos) ontruimd door de Mexicaanse Guardia Nacional. Deze vier jaar oude blokkade moest ervoor zorgen dat het water uit de Río Cuautla niet richting het aquaduct kon stromen. PBI Mexico heeft eerder ook al zijn zorgen geuit over de oprichting van de Guardia Nacional. Daarover kun je hier meer lezen.
Daarnaast organiseerde het FPDTA-MPT op zaterdag 28 november een enorme protestmars, waarbij PBI Mexico vanwege de verslechterde veiligheidssituatie voor begeleiding ter plaatse zorgde. Deze mars vond plaats in het kader van de herdenking van de ondertekening van het Plan de Ayala door de revolutionaire held Emiliano Zapata ten tijde van de Mexicaanse Revolutie. Zapata stelde dit document op 25 november 1911 op en sloot af met de bekende woorden ‘¡Tierra, Justicia y Libertad!’ (vert.: Land, Recht en Vrijheid!). Meer dan 109 jaar na de ondertekening van dit document lijken die woorden in Morelos, Puebla en Tlaxcala nog steeds erg actueel.
De speakertour door Europa is op dit moment nog niet helemaal voorbij. Op 9 december 2020 zal er vanuit PBI Zwitserland nog een webinar worden georganiseerd, waarbij Samantha Cesar Vargas van het FPDTA-MPT haar verhaal zal doen. Kijk hier voor meer informatie over dit Spaanstalige evenement.
Mede mogelijk gemaakt door: